Verstandelijke beperking

Een ‘verstandelijke handicap’ verwijst naar beperkingen die zowel het intellectuele functioneren als in het adaptieve gedrag bepalen. Dat komt tot uitdrukking in conceptuele, sociale en praktische vaardigheden. Deze functioneringsbeperkingen ontstaan vóór de leeftijd van 18 jaar.Om van een verstandelijke handicap te kunnen spreken, moet dus aan enkele voorwaarden voldaan worden: Eerst en vooral moet er …

Arbeidshandicap

Een beperking van de mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke mogelijkheden, zodat het uitzicht op het verwerven en behouden van een arbeidsplaats en op vooruitgang op die plaats, langdurig en in belangrijke mate beperkt is of bedreigd wordt. Belangrijk in deze definitie zijn de aspecten ‘langdurig’ en ‘in belangrijke mate’. In deze context is ook sprake van 'kwetsbare …

Psychische kwetsbaarheid

Wordt gezegd van een persoon in een psychisch kwetsbare situatie. Dat is een beperking wanneer die situatie langdurig en ernstig is. Wanneer het dagelijks functioneren van die persoon en het volwaardig participeren zonder ondersteuning in de weg staat. Psychische kwetsbaarheid (als kenmerk van een persoon al dan niet gelinkt aan diagnoses) creëert in interactie met …

Digitale inclusie

Acties en initieel ontwerp om digitale technologie voor iedereen toegankelijk te maken en drempels weg te werken. Digitale kloof duidt het verschil in toegankelijkheid aan van verschillende groepen mensen ten opzichte van digitale technologie. Verschillende factoren kunnen ervoor zorgen dat bepaalde mensen meer kwetsbaar zijn voor digitale uitsluiting, zoals onder meer inkomen, opleiding, leeftijd, gezinssamenstelling …

Neurodiversiteit, Neurologische beperking

Aanduiding en erkenning van de verschillen in hersenontwikkeling en -functioneren. Wordt o.m. gebruikt om de unieke waarde van ADD/ADHD en autisme (ASS) te erkennen. Alternatief voor neurologische beperking.   Neurodivergentie verwijst naar personen met een neurologische ontwikkeling die verschilt van de norm in de huidige samenleving. Het wordt vaak gebruikt als parapluterm voor verschillen in neurologische …

Basisgeletterd

Een persoon die wel kan lezen en schrijven, alleen niet goed genoeg om mee te kunnen doen in de samenleving. Alternatief voor laaggeletterd. Geletterdheid omvat taalvaardigheid, rekenen en digitale vaardigheden. Laaggeschoold is verouderd, en heet officieel 'kortgeschoold'. In administratief jargon uit de werksfeer wordt dat soms ook 'een grote afstand tot de arbeidsmarkt'.

Motorische beperking

Personen met een motorische beperking kunnen mensen zijn met een matig, ernstig of volledig functieverlies in rug, wervelzuil of bekken, mensen met anatomische afwijkingen met impact op functioneel zitten (bovenbeenamputatie, dysmelie, disproportionele dwerggroei ...), personen met een ernstig verlies van de inspanningstolerantie. We spreken van een beperking wanneer de stoornis langdurige, definitieve, belangrijke en ernstige …

Kleine gestalte

Mensen die bijzonder klein van gestalte zijn, veroorzaakt door een vorm van dwerggroei, die verschillende aandoeningen als oorzaak kan hebben. Je hebt evenredige (proportionele) en onevenredige dwerggroei. In België spreken we van 'mensen met een kleine gestalte', in Nederland 'kleine mensen'. De meeste personen met dwerggroei hebben een normaal en actief leven. Sommige oorzaken van …

Lijden aan

Onterecht vaak gebruikt in combinatie met beperking of handicap. Een beperking is geen ziekte. Vermijd begrippen zoals ‘ondanks’, 'toch' of ‘overwinnen’. Deze mensen willen niet gezien worden als slachtoffers of helden. Een persoon met een beperking kan wel uitsluiting en discriminatie ervaren. Sommigen zien hun beperking als deel van hun identiteit, zoals personen bijvoorbeeld hun …

Mentale beperking

Vorm van cognitieve beperking. Een verstandelijke beperking is ook een mentale beperking, maar het zijn géén synoniemen. Personen die behoren tot de algemene doelgroep van personen met ernstige stoornissen van de mentale functies, hebben geen verstandelijke handicap. De personen hebben stoornissen van één of meerdere van de volgende functies:  Algemene mentale functies: bewustzijn, oriëntatie, intellectuele …

Rolstoelgebruiker

Persoon die gebruik maakt van een rolstoel wegens een mobiliteitsbeperking, een motorische beperking. De openbare ruimte, deelnemen aan het maatschappelijk leven is vaak niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Vermijd 'gekluisterd' in combinatie met rolstoel. Soms spreken we ook over 'rolstoelers'. 'Rolwagen' is een verouderde term.

Blind, slechtziend

Blinde of slechtziende mensen hebben een visuele beperking (een vorm van sensoriële of zintuigelijke beperking). Iemand is geboorteblind of laatblind. De meeste mensen onder hen zijn slechtziend. Een visuele beperking treedt vaak pas op late leeftijd op. Kinderen die slechtziend worden geboren kunnen in de puberteit blind worden. Voor deze beperking zijn er verschillende oorzaken. …

mongool

Mongool kan je enkel gebruiken voor een inwoner van Mongolië of voor iemand daarvan afkomstig. Bedoel je iemand met het syndroom van Down of trisomie-21, dan is het kwetsend taalgebruik dat absoluut te vermijden is. Iemand met down, iemand heeft down, iemand lijdt niet aan down, want down is geen ziekte maar een beperking.

valide, valide mensen, mindervalide, andersvalide

Dit zijn verouderde termen die een achterhaalde visie weerspiegelen. Te vermijden. Bedoeld in tegenstelling met mensen met een handicap. Valide is verouderd en lijkt een waardeoordeel in te houden.  Terwijl het niet over de waarde van de persoon gaat. Daarom spreken we liever van mensen, atleten, kunstenaars… met en zonder een beperking. Niet verwarren met: …

G-sport

G-sport is de verzamelnaam voor elke sportbeoefening of (aangepaste) beweegvorm van personen met beperking, kwetsbaarheid of chronische aandoening. G-sporters zijn mensen met een beperking, kwetsbaarheid en/of chronische aandoening die sporten of bewegen. Iedereen die het wenst, kan en mag zichzelf als G-sporter beschouwen. G-sporters zijn gewoon sporters onder de sporters. Ze ondervinden extra drempels in …

Ableism

Engelse term die nog weinig bekend is in Nederlandstalig gebied. (Structurele) uitsluiting of discriminatie op basis van een beperking. Wordt door sommigen vertaald als validisme. Je kan ook gewoon 'handicapdiscriminatie' gebruiken.

Agency

Handelingsmogelijkheid. De mogelijkheden, macht en vrijheid die een persoon bezit om beslissingen te kunnen nemen en het persoonlijke leven in te richten.  

Validisme

Je kan ook 'handicapdiscriminatie' gebruiken. Kort: structurele uitsluiting van personen met een handicap. *noot: sommigen beschouwen de term 'valide', om over handicap te spreken, als verouderd. Maar de term komt opnieuw meer voor binnen enkele onderzoeksdomeinen. Validisme (Engels: ableism) is de term voor discriminatie, stigmatisering en marginalisering van mensen met een functiebeperking op grond van …

Slechthorenden

Mensen met een auditieve beperking die onvoldoende auditieve input hebben om zonder hulpmiddel spraak te kunnen verstaan. Zij kunnen geholpen worden met hoorapparaten. Er zijn verschillende vormen van slechthorendheid. Men spreekt over licht, matig en ernstig slechthorend.

Universal Design – Design for All

Universal Design/Design for All: of ‘ontwerpen voor iedereen’ is kortweg de dagelijkse dingen om ons heen (producten, diensten, gebouwen) gebruiksvriendelijk (flexibel, eenvoudig, verstaanbaar) en toegankelijk ontwerpen voor een zo groot mogelijke groep van gebruikers. Het overstijgt zo de categoriale aandacht voor specifieke doelgroepen, zoals exclusieve voorzieningen voor rolstoelgebruikers.